Suvišno je zalaganje da se odredba odluke Podgoričke skupštine 1918. sada poništava. Zalaganje koje traži da se poništava ono što je davno poništeno. Zalaganje koje nije promišljeno ni sa stanovišta legaliteta državnosti Crne Gore od 1943. godine do sada
19. Činjenice obavezuju, ne i mišljenja
Činjenice i odnosi između njih bitni su. Imaju univerzalnu vrijednost i značenje. Obavezuju sve dok se drugačije činjenicama ne dokaže. Sve se mora podvrgavati činjenicama. Zato je bitno da čitalac konstituiše svoj odnos prema činjenicama koje su iskazane u studijskom tekstu tako što će utvrditi da li one postoje ili ne i kakav vrijednosni značaj imaju. I da ih sagledava u koordinatama ondašnje istorijske situacije. To je pouzdan činjenični fond da za istinite zaključke o Podgoričkoj skupštini i Odluci koju je donijela.
Podsjećam da i literarni Magbet poručuje: „Što je bilo, bilo je, i ne može biti da nije billo“. A činjenice kazuju što je i kako „uistinu bilo“.
Mišljenja i ocjenski zaključci istiniti su i vrijedni samo ako su izvedeni iz činjenica i ako ih potvrđuju činjenice. Za mišljenja i ocjenske zaključke autora ovog studijskog teksta jednako to važi kao i za svakoga čitaoca i drugoga. A nema nijedne činjenice koja daje osnov i opravdanje da se apriorno daje primat interesima države Srbije nad pravima i legitimnim interesima države Crne Gore.
Ćutanje odmaže
Na ovom mjestu i riječ o shvatanju da je nepotrebno, da nije patriotski prikazivati dio prošlosti koji nije prijatan, pa i kada se desio. U nauci to shvatanje ne zavređuje analitičko-činjenično razmatranje. Istorija i život su dokazali da je vrlo djelotvorno kazivanje istine, bilo kakva bila, bilo iz kojeg istorijskog perioda i na koga se odnosila. Istina može biti neprijatna. Može i da košta. Može biti i vrlo skupa. Ali, ona najbolje upućuje, koriguje, brani. Ćutanje o dogođenom neprijatnom, samo odmaže. Ne odstranjuje dogođeno, a sprečava da se iz njega izvlači važno upućujuće.
Prije 68 godina pravno i životno obesnažena je i stavljena van pravne snage odredba u Odluci Podgoričke skupštine o prisajedinjenju Crne Gore državi Srbiji
Odredba u Odluci Podgoričke skupštine o aneksiji/prisajedinjenju Crne Gore državi Srbiji pravno i politički stavljena je van snage, obesnažena je, faktički poništena, odstranjena iz života i odložena „u muzej starina“, odlukama ustavnog karaktera kojima su ustanovljene i konstituisane:
a) Demokratska Federativna Jugoslavija, na Drugom zasjedanju AVNOJ-a , predstavništva svih jugoslovenskih naroda, 29. novembra 1943. godine, u čijem donošenju su učestvovali legitimni predstavnici i Crne Gore i Srbije. Odlukama kojima je utvrđeno da je čine, sa potpuno ravnopravnim statusom, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Hrvatska, Makedonija, Slovenija i Srbija, da se ona zasniva na odbacivanju iz njenih temelja, koncepcije i cilja svakog nacionalizma, državnog i nacionalnog unionizama (unitarizma), i da se uspostavlja puna ravnopravnosti njenih članica, uključujući potpuno ravnopravni status Crne Gore i Srbije u njoj.
Krunski potvrđeno
b) samostalna država Crna Gora, na sjednici Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja (CASNO), održane 14. jula 1944. godine, u Kolašinu, i
c) samostalna država Srbija, na sjednici Velike antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije (VASMOS), održane 9. novembra 1944. godine, u Beogradu.
Očigledno je to. Jer, ustanovljenje i konstituisanje Crne Gore i Srbije kao samostalnih država, pravno i životno isključuje važnost ranijeg prisajedinjenja Crne Gore državi Srbiji.
Potvrđeno je to potom odredbom u članu 2. Ustava Federativne Narodne Republike Jugoslavije od 31. januara 1946. godine, koji je usvojen sa punom saglasnošću izabranih predstavnika i Crne Gore i Srbije, i prvim ustavima Crne Gore i Srbije, koje su donijele njihove ustavotvorne skupštine. Ustavima kojima su utvrđene granice Srbije i Crne Gore. Ustavom Srbije, u trećem članu, izričito je utvrđeno da njene granice prema Crnoj Gori čine granice Prijepoljskog, Sjeničkog, Novopazarskog i drugih imenovanih srezova.
Od tada pravno je potvrđivano njeno stavljanje van snage. Kako od Crne Gore tako i od Srbije. Zapravo, to je učinjeno svaki put kada je donošen jugoslovenski ustav i svaki put kada su Srbija i Crna Gora donosile svoje ustave (1953, 1963, 1974). Životno je kontinuirano potvrđivano, od 1943. do kraja postojanja zajedničke države.
U Crnoj Gori je to je krunski potvrđeno referendumom o nezavisnosti 21. maja 2006. godine.
Pristrasna tumačenja
U Srbiji je to učinjeno opredjeljenjem njene Narodne skupštine na sjednici održanoj 23. aprila 1992. godine. Kazuje to sadržina Stenografskih biležaka sa te sjednice. Sadržina njihova svjedoči: u ime grupe poslanika tadašnje Demokratske stranke, poslanik Dragoljub Mićunović je, u pisanom obliku, podnio i na sjednici obrazložio predlog da na dnevnom redu bude Deklaracija o zajedničkoj državi Srbije i Crne Gore, umjesto Predloga ustava kojim se ustanovljava Savezna Republika Jugoslavija kao država ravnopravnih Srbije i Crne Gore. Suština sadržine i cilja Deklaracije iskazana su: tvrdnjom koja glasi: „Srbija i Crna Gora su ujedinjenje novembra 1918. godine Odlukom Podgoričke skupštine“ i predlogom da to „Narodna skupština potvrdi“ usvajanjem predložene Deklaracije. O tome je vođena rasprava. U toj raspravi, u kojoj je bilo i protivljenja predlogu koji je podnio Mićunović, više od 20 poslanika, u raznim varijantama, isticalo je „priliku… da se reafirmišu i potvrde“ Odluke iz 1918. godine, da Skupština treba da učini „pravnu i političku legalizaciju ujedinjenja 1918. godine“, da treba donijeti „ustav srpske kraljevine Jugoslavije“, koja će se zvati „isključivo Srbija“, da postoji „srpsko istorijsko pravo na Makedoniju i Crnu Goru“ i tome slično. (Formulacije u Stenografskim bileškama na stranicama 12/2, 17/2, 20/2, 23/3). U raspravi je potencirana tvrdnja da su Odlukom Podgoričke skupštine 1918. godine „za sva vremena ujedinjene Srbija i Crna Gora“. Po dubini i strateškom zahvatu, koji se odnosi ne samo na Crnu Goru nego i na Makedoniju, ističe se, iako je on bio 31. učesnik u raspravi, izlaganje poslanika Vojislava Koštunice. Njegovo izlaganje karakteriše kombinovanje teorijskih znanja o državi sa vlastitim i pristrasnim tumačenjem istorijskih događanja i odluka. Odiše i pozicijom sa koje nastupa, sa pozicije potpredsjednika Demokratske stranke. Sa takve pozicije sročeno, njegovo izlaganje je veoma angažovano. Nakon tvrdnje da nema crnogorske nacije, da u Srbiji i Crnoj Gori živi jedan narod, srpski, naglasio je da je „prirodna državna tvorevina“ unitarna država u kojoj bi Crna Gora, prisajedinjena Srbiji 1918. godine, sa „statusom regije“, sa mogućim – kao da joj namjenjuje milosrđe – „posebnim pravima“, a ne država u kojoj bi Crna Gora imala status države članice, kako se ustavno predlaže, pozvao je poslanike da usvoje Deklaraciju. (Njegovo izlaganje sa stranicama 39/1 – 39/5). Pokušaji vaskrsavanja pravne važnosti Odluke Podgoričke skupštine, nepoštovanje je odluka ustavnih organa i Republike Srbije.
Odložena u „muzej starina“
Nakon rasprave o predloženoj Deklaraciji za njeno usvajanje glasalo je samo 40 od 185 poslanika, koliko je, prema podacima u Stenografskim bileškama, prisustvovalo sjednici. Dakle, više od 2/3 poslanika Narodne skupštine Republike Srbije, koja je vršila ustavotvornu funkciju na toj sjednici, potvrdilo je da je Odluka Podgoričke skupštine pravno i politički stavljena van snage, da je pravno i politički obesnažena i odložena u „muzej starina“, da odbijaju njeno osnaženje i njenu primjenu, a usvojila tekst Ustava kojim je utvrđena državnost Crne Gore i njena puna ravnopravnost sa Srbijom.
Dakle, u životnim tokovima i Crne Gore i Srbije i u odnosima između njih već skoro sedam decenija – tri puta duže nego što je trajala njena životnost – beživotna je, bez pravne i svake druge snage odredba Odluke Podgoričke skupštine 1918. o aneksiji/prisajedinjenju Crne Gore državi Srbiji. To čini suvišnim zalaganje da se ona sada poništava. Zalaganje koje traži da se poništava ono što je davno poništeno. Zalaganje koje nije promišljeno ni sa stanovišta legaliteta državnosti Crne Gore od 1943. godine do sada. Kao što je suvišno polemisanje sa tim zalaganjem u slavljeničkim i svim drugim prilikama.
http://www.pobjeda.co.me/citanje.php?datum=2011-03-16&id=203788
KRAJ
Mijat Šuković: Podgorička skupština 1918. 